شهرهاي توريستي ايران و اماكن گردشگري

بجنورد
از ويكي‌پديا، دانشنامهٔ آزاد
بجنورد
بجنُرد، بُژنُرد
Mofakham Mirror House by Arashk Rajabpour.jpg
كشور      ايران
استان     خراسان شمالي
شهرستان     بجنورد
بخش     مركزي
نام(هاي) قديمي     بيژن‌يورد، بزنجرد، چرمغان، چرمكان، بوج‌نرد، بجنُرد[۱]
سال شهرشدن     ۱۳۱۰[۲]
مردم
جمعيت     ۱۹۹٬۷۹۱ نفر سال ۱۳۹۰[۳]
رشد جمعيت     ۱/۵
تراكم جمعيت     ۴۹۰۰ نفر بر كيلومتر مربع
جغرافياي طبيعي
مساحت     ۳۶ كيلومتر مربع
ارتفاع از سطح دريا     ۱۰۷۰
آب‌وهوا
ميانگين بارش سالانه     ۲۷۴٫۴[۶]
اطلاعات شهري
شهردار     كيوان دژهوت از سال ۱۳۹۵
ره‌آورد     آب‌نبات بجنورد (شكر پنير)،
قره‌قروت، كشك،
پشتي تركمني، فرش تركمني
پيش‌شماره تلفني     058[۷]
وبگاه     http://www.bojnordcity.ir
شناسهٔ ملي خودرو      ايران
كد آماري     ۱۳۵۳
تابلوي خوش‌آمد به شهر
بجنورد بر ايران واقع شده‌است
بجنورد
روي نقشه ايران
۳۷.۲۸° شمالي ۵۷.۲۰° شرقيمختصات: ۳۷.۲۸° شمالي ۵۷.۲۰° شرقي

بُجنورد (دربارهٔ اين پرونده آوا راهنما·اطلاعات)(پارسي ميانه: بيژن‌گرد و پس از اسلام: بوزنجرد[۸][۹]) مركز استان خراسان شمالي در شمال شرق ايران و در كوهپايه‌هاي رشته‌كوه آلاداغ بنا شده است. اين شهر ازجمله شهرهاي بزرگ خراسان، جمعيت اين شهر در سال ۱۳۹۰ خورشيدي بالغ بر ۱۹۹٬۷۹۱ نفر بوده[۳] و از اين‌جهت، چهل و چهارمين شهر كشور به‌شمار مي‌آيد. بجنورد با شهرهاي شيروان، اسفراين، آشخانه همسايه است. نام اين شهر در لهجه شمال خراسان «بُژنُرد» تلفظ مي‌شود.

محتويات

    ۱ وجه تسميه
    ۲ پيشينه
    ۳ موقعيت
    ۴ جغرافياي طبيعي
        ۴.۱ اقليم
    ۵ مردم
    ۶ جمعيت
        ۶.۱ مشاهير بجنورد
    ۷ جاي‌هاي ديدني
        ۷.۱ عمارت مفخم
        ۷.۲ عمارت آينه‌خانه مفخم
        ۷.۳ گردشگاه بش‌قارداش
        ۷.۴ گردشگاه باباامان
        ۷.۵ حسينيه جاجرمي
        ۷.۶ امامزاده سيدعباس فرزند موسي بن جعفر
        ۷.۷ امامزاده اسماعيل
    ۸ منابع
    ۹ پيوند به بيرون

وجه تسميه

در منابع قديمي و فرهنگ‌هاي لغت نام اين شهر، «بيژن‌گُرد» يا بيژن يورد آورده شده‌است.[۱۰] و بيژن‌گرد (بجنورد) به معني «ساختهٔ بيژن» و «آبادشده به دست بيژن» است.[۱۱] در دوران باستان پسوند «گُرد» در نام بسياري از شهرهاي ايران بكار مي‌رفته است.

شهر بيژن‌گرد نيز بر اساس حكايت بيژن و منيژه، در شاهنامهٔ فردوسي، مكاني بوده كه منيزه، بيژن را از چاه نجات داده و شهري در آن مكان بنا كرده‌است. از نامهاي ديگر بجنورد كه آثار بازمانده آن نيز وجود دارد كهنه‌كَند و نيز چرمغان مي‌توان اشاره كرد كه به محوطه‌اي تاريخي در جنوب شهر بجنورد و در مجاورت معصوم‌زاده بجنورد اطلاق مي‌گردد.
پيشينه

شهر كنوني بجنورد در حدود سال ۱۱۰۰ق/۱۶۸۹م به وسيله تولي‌خان دوم، يكي از اميران ايل شادلو بنا شد و پس از آن‌كه در شورش حسن‌خان سالار (۱۲۶۳ق/۱۸۴۷م) به شدت آسيب ديد، كه بار ديگر به دست فرزندان تولي‌خان مرمت شد.[۱۱]

پيش از شهر كنوني و حتي پيش از ظهور و سقوط بجنورد، مركز ناحيه جايي مي‌بوده‌است به نام جرمگان كه در جريان حمله مغول ويران گرديد. تپه باستانيِ چرمغان در كناره شهر كنوني بجنورد، بازمانده ويرانه‌هاي آن شهر است. روستاي چرمغان (چاه آر مغ آن) يعني چاهي كه رود نوراني را پديدمي‌آورد[۱۱]

ظاهراً جرمگان، شهركي كوچك، پررونق و آباد بوده و بجنورد كنوني در جوار آن به‌وجود آمده‌است. امروزه حدود و گسترهٔ اين شهرك در حاشيهٔ شهر بجنورد، نشانگر پيشينهٔ كهن و رونق آن در سده‌هاي آغازين اسلامي است.

به استناد متون تاريخي در سده‌هاي پنجم تا هشتم هجري، بخش وسيعي از ناحيهٔ بجنورد، مسكوني و آباد بوده‌است. در آغاز دوران مغول و تيموري، منطقهٔ بجنورد نيز مورد آسيب‌ها و خسارات فراواني واقع شد. نتايج بررسي و پهنه‌بندي محوطه‌هاي باستاني نشان داده‌است، نقاط باستاني شناسايي شده، متعلق به دوران ميان‌سنگي هزارهٔ چهارم تا هزارهٔ اول پيش از ميلاد، نقش مهمي را در شكل‌گيري زيست‌گاه‌هاي اوليه در حاشيهٔ رودخانه اترك ايفا نموده‌اند. اين منطقه، در دوران ماد و هخامنشي، بخشي از ساتراپي پارت قلمداد مي‌شده و از دورهٔ اشكاني، در اين ناحيه ۸ زيستگاه، در بخش راز و جرگلان، ۳ مورد در بخش مركزي و نيز ۵ زيستگاه در شهرستان مانه و سملقان شناسايي شده‌اند. وجود بناي سنگي موسوم به آتشكده اسپاخو، از آثار تاريخي دورهٔ ساساني نيز، نقش و اهميت خراسان شمالي را در اين دوران روشن مي‌نمايد. علاوه بر آن، منطقهٔ بجنورد در صدر اسلام، در ارتباط فرهنگي - اجتماعي جدي با ديگر نقاط ايران قرار داشته و از آن نواحي تأثير گرفته‌است. در آن دوران قسمت‌هاي عمده‌اي از منطقهٔ آباد و مسكوني بوده‌است. مؤلف تاريخ سيستان، ناحيهٔ امروزي بجنورد را به عنوان بخشي از سرزمين نساء معرفي نموده‌است و در سال‌هاي آغازين قرن دوم هجري، اين منطقه جزئي از قلمرو بزرگ حكومت طاهريان به‌شمار مي‌آمده‌است.

ابن ابواصيبه نيز در ذكر مناطق بجنورد آورده‌است كه: «ابن سينا، دربار علي‌ابن‌مأمون را در خوارزم ترك گفت و به طوس، شوقان، طبر و سملقان و جاجرم و بالاخره به جرجان رفت». مؤلف نامعلوم حدودالعالم، از نخستين كساني‌است كه از چرمغان نام مي‌برد و مقدس نيز آن را جزئي از ناحيهٔ نساء برشمرده‌است.
موقعيت

بجنورد از شمال با تركمنستان و از شمال شرقي تا جنوب شرقي با شهرهاي شيروان، اسفراين و از جنوب غربي تا شمال غربي با جاجرم، آشخانه و راز همسايه است.
Compass rose pale.svg     عشق‌آباد     رشته‌كوه كپه‌داغ         Compass rose pale.svg
شيروان     شمال     آشخانه
شرق   بجنورد    غرب
جنوب
    اسفراين     جاجرم