شهرهاي توريستي ايران و اماكن گردشگري

ساختمان‌هاي قديمي بندر انزلي

بندرانزلي سابقاً داراي چندين قلعه و باستيان نظامي و چند منار بوده‌است كه متأسفانه به جز يك منار از بقيه آثاري به جاي نمانده‌است. ناگفته نماند كه هم اكنون در انزلي ساختمان‌هايي با قدمت ۱۲۰ تا ۱۵۰ سال نيز به چشم مي‌خورد.

    ديرينه‌ترين سازه‌اي كه تا كنون پابرجاست فانوس دريايي (مناره) مي‌باشد كه در سال ۱۸۱۵ ميلادي ساخته شد و در مركز شهر قرار دارد.
    عمارت معتمدي (شهرباني سابق و فرماندهي نيروهاي انتظامي فعلي) در بلوار فوقاني است كه قدمتي همانند برج ساعت (مناره) دارد.
    محل ترنم موزيك كه به حافظيه معروف است.
    ساختمان شهرداري بندر انزلي.
    كاخ ميان پشته كه از لحاظ معماري داراي اهميت مي‌باشد كه البته بناي اصلي اين كاخ قدمتي بسيار بيشتر از اين بناي معماري دوران پهلوي دارد.
    سمت غرب ساختمان دادگستري، ساختمان فند چنان - جنوب غربي ميدان، ساختمان داود زاده از جمله بناهائي است كه بين سالهاي ۱۳۰۴–۱۳۰۶ شمسي ساخته شده‌است.
    ساختمان چهارطبقه معروف به ساختمان حاجي علي عباس رمضاني در جنب ميدان امام خميني كه در سال ۱۳۱۹ شمسي به مبلغ ۴۰۰۰۰ تومان از طرف دولت خريداري و محل استقرار دادگستري و ثبت و اسناد انزلي شد و اكنون جزء آثار حفاظت شده و در فهرست آثار ميراث فرهنگي ثبت شده‌است. اين ساختمان يه دست استادمعمار ستار روزگار ساخته شده است.
    ساختمان داوود زاده با پنج طبقه و با نماي آجر كه امروزه به عنوان مهمان‌پذير و در ميدان امام خميني به نام هتل گلسنگ معروف است. سه – ساختمان دوطبقه‌اي كه در جنب شيلات انزلي قرارگرفته و داراي نقوش و كنده كاري با دست استاد معمار ستار روزگاراست (اين ساختمان‌ها امروزه تخريب شده‌است) و همچنين درست روبروي همين ساختمان بناي دوطبقه‌اي با نماي زيبا وجود دارد كه به گراندهتل معروف است كه آن هم به دليل بي‌توجهي مسولين در حال نابوديست.
    بناي مهمان خانه آرارات كه جنب شيلات در غازيان قرار داشت و از قديمي‌ترين بناهاي دو طبقه در انزلي محسوب مي‌گرديد، اين بنا در اوايل دوران سلطنت پهلوي به دست استاد معمار ستار روزگار بنا نهاده شد كه به دليل بي‌توجهي و همچنين قرار گرفتن در طرح پل جديد غازيان به همراه مغازه‌هاي زيرين ان تخريب گرديد.
    بناي تاريخي بانك ملي انزلي در ميدان اصلي اين شهر به رغم ثبت در فهرست آثار تاريخي و ميراث فرهنگي كشور به دليل بي‌توجهي مسئولان در معرض خطر تخريب قرار دارد. اين بناي زيباي آجري به بناهاي دوران پهلوي بازمي‌گردد.[۱۵][۸۲]

انزلي داراي خانه‌هاي بسيار بزرگ و حياط دار بود كه به مجتمع تبديل شده است.
بناي شمس‌العماره بندر انزلي

در اواخر نيمه اول قرن سيزدهم ناصرالدين شاه فرمان ساخت قصري در مركز شهر را مي‌دهد كه بعدها اين قصر به شمس‌العماره مشهور مي‌شود. ساختمان شمس‌العماره از معروفترين و بلندترين ساختمان‌هاي شهر در ايران و انزلي قديم بوده است كه در بلوار فوقاني كنوني در ۵طبقه ساخته شده بود. ناصرالدين شاه در سفرنامه بازگشت از اروپاي خود مي‌نويسد: ۴ ساعت به غروب مانده وارد انزلي مي‌شويم. منزل ما در برجي است كه به حكم ما، وزير خارجه در زمان حكومت خود در گيلان بنا نهاده است. بعد توسط ميرزا محمد حسين به اتمام رسيد و اندك كار باقي‌مانده آن توسط معتمد الملك به اتمام خواهد رسيد. معتمد الملك مسئول نگهداري شهر و گماره والي گيلان يوده است و با توجه به زمان سفر ناصر الدين شاه به اروپا، سال ۱۲۴۹ شمسي، سال ساخت شمس‌العماره بوده است. اين تاريخ در كتاب ولايات دارالمرز ايران نوشته رابينو كه تاريخ ساخت شمس‌العماره را ۱۲۸۸ هجري قمري بيان كرده تطابق نسبي دارد.[نيازمند منبع] اين برج ۵ طبقه و تماماً از سنگ و آجر بوده است و ايوان‌هاي ان از جنس چوب منقش بوده است. ساختمان نماي بسيار زيباي به دريا و جنگل‌هاي اطاف شهر داشته، به طوريكه ناصرالدين شاه در سفرنامه بازگشت از اروپا مي‌نويسد:

در هيچ كجاي اروپا چنين منظره زيبايي را نديده‌ام[۸۳]
ناصر الدين شاه

پس از ناصرالدين شاه اين ساختمان يكبار در سال ۱۲۸۶ شمسي به همت مردم شهر باز سازي مي‌شود. اما در نهايت قسمت‌هاي گچ بري شده و لوازم داخل آن توسط موسيو هانسيس مسئول ماليه گيلان در اواخر دهه ۱۲۹۰ از كاخ به بيرون برده و از كشور خارج مي‌گردد.[۸۴] اين بنا پس ار احداث ساختمان شهرداري در سال ۱۳۰۶ به طور كامل منهدم و در سال ۱۳۱۱ به جاي آن حوضي به مساحت ۲۱۴ متر مربع ساخته شد.[۸۳]

    بناي پر شكوه شمس‌العماره بندر انزلي

    عمارت شمس‌العماره از زاويه‌اي ديگر

كاخ پر شكوه خوشتاريا

كاخ باشكوه خوشتاريا يكي از با شكوه‌ترين بناها در زمان خود مختص به تاجر روس كه از اولين كساني بود كه صنعت برق را وارد ايران كرد. روايت است در دوراني كه خبري از روشنايي برق نبود در شب‌هاي مه آلود بندر انزلي اين بنا با نور خود منظره‌اي زيبا را به وجود مي‌آورد. بناي كاخ ميان پشته كه يكي از مشهورترين بناها از معماري دوران پهلوي محسوب مي‌گردد، سال ۱۳۰۸ شمسي بر خرابه‌هاي كاخ خوشتاريا آغاز و بين سالهاي ۱۳۱۳–۱۳۱۴ شمسي پايان يافت. مساحت زير بناي آن ۱۱۶۸ مترمربع مي‌باشد.[۸۵]
كاخ پرشكوه خوشتاريا
عكس از بناهاي تاريخي

كاخ ميان پشته، برج ساعت، ساختمان موزيك، پل غازيان، بناي شهرداري، سر در اداره بنادر و دريانوردي، بانك ملي انزلي، كليساي مريم مقدس، منبع آب اداره بنادر، مناره مسجد قائميه، ساختمان قديمي دادگستري، مجموعه ميدان امام، هتل گل سنگ، بلوار ساحلي، عمارت قاسم اف و ساختمان دبيرستان مهدخت (شرف) را از ديگر بناهاي تاريخي ثبت شده شهرستان انزلي است.[۸۶]

    مناره بندر انزلي

    ساختمان بانك ملي بندر انزلي

    نمايي از ساختمان شهرداري از داخل بلوار انزلي

    ورودي سابق گورستان بندر انزلي

    اولين پل متحرك ايران ۱۳۲۳

    حمام سنگي انزلي ۱۲۸۱ خورشيدي

 

بندر جاسك
از ويكي‌پديا، دانشنامهٔ آزاد

مختصات: ۲۵.۷۵° شمالي ۵۷.۵۲° شرقي
    براي تأييدپذيري كامل اين مقاله به منابع بيشتري نياز است. لطفاً با توجه به شيوهٔ ويكي‌پديا براي ارجاع به منابع با ارايهٔ منابع معتبر اين مقاله را بهبود بخشيد. مطالب بي‌منبع را مي‌توان به چالش كشيد و حذف كرد.
جاسك
جاسك
كشور      ايران
استان     هرمزگان
شهرستان     جاسك
بخش     مركزي
نام(هاي) ديگر     بنگلان، جاشك، مكران
نام(هاي) قديمي     بنگلان در زبان محلي
مردم
جمعيت     ۲۲٫۱۳۴نفر
جغرافياي طبيعي
ارتفاع از سطح دريا     -۲ متر
آب‌وهوا
ميانگين بارش سالانه     200mm
اطلاعات شهري
شهردار     موسي احمديان
پيش‌شماره تلفني     ۰۷۶۴۲۵۲
تابلوي خوش‌آمد به شهر


بندر جاسك (به بلوچي: جاشك) يكي از شهرهاي استان هرمزگان در جنوب ايران است. اين شهر در بخش مركزي شهرستان جاسك قرار دارد؛ و از شهرهاي استراتژيك ايران مي‌باشد.

محتويات

    ۱ جمعيت
    ۲ تاريخچه
    ۳ جاذبه‌هاي طبيعي
    ۴ رودخانه جگين
    ۵ منطقه ويژه اقتصادي مكران
    ۶ نگارخانه
        ۶.۱ دريا
    ۷ جستارهاي وابسته
    ۸ پانويس
    ۹ منابع

جمعيت

جمعيت شهرستان بندر جاسك طبق سرشماري عمومي نفوس و مسكن در سال ۱۳۹۰، برابر با ۸۲٬۸۸۲ نفر بوده‌است. همچنين اكثريت مردم ساكن در اين شهرستان اهل سنت و بلوچ مي‌باشند.[۱]
تاريخچه

نام اين بندر كه امروز جاسك ناميده مي‌شود، در دوران گذشته به صورت‌هاي جاشك، چاشك، جك، رأس‌الجاسك و چاسك نيز ثبت شده است. در دوران بسيار قديم بندر جاسك يكي از كانون‌هاي معتبر آئين ميترا بود. معبدي به نام آناهيتا در جاسك باقي‌مانده است. تهمتن بن توران شاه ملقب به سلطان قطب‌الدين در سال ۱۳۳۰ ميلادي به بعد در جاسك حكومت داشته‌است. در سال هزار و ششصد و چهارده ميلادي انگليسي‌ها بندر جاسك را به عنوان بندر تجاري خود در شمال خليج فارس انتخاب كردند.

اولين محموله انگليسي‌ها در سال ۱۶۱۶ با كشتي از هند در جاسك پهلو گرفت و در سال ۱۶۱۹ ميلادي، تجار مذكور اولين تجارتخانه شركت هند شرقي در جاسك را تأسيس كردند. اين بندر تا زماني كه بندرعباس به تجارت انگليسي‌ها اختصاص داده شد، مركز تجارت و معاملات كمپاني هند شرقي با مركز ايران بود. در اواخر سال ۱۶۲۰ ميلادي هلندي‌ها از ورود دو كشتي كمپاني هند شرقي به بندر جاسك جلوگيري كردند. اين كار كه منجر به نبرد سختي بين انگليسي‌ها و هلندي‌ها در حوالي اين بندر شد، به شكست و اخراج هلندي‌ها از بندر جاسك انجاميد.

كشور انگليس براي بسط نفوذ خود در سال ۱۸۶۴ ميلادي اقدام به استحكام مواضع خود در خليج‌فارس نمود. از جمله اين اقدامات، ايجاد خطوط تلگراف و كابل زير دريايي بود كه ايران و هند را از طريق گواتر- جاسك- بندرعباس مرتبط مي‌ساخت. دولت انگليس استحكامات نظامي چندي در جاسك به وجود آورد. در سال ۱۹۰۱ ميلادي خطوط تلگرافي (سيم دريايي) ديگري از بندر جاسك به مسقط (عمان) داير شد كه مركز آن در جاسك قرار داشت. درسال ۱۹۳۲ از سوي دولت ايران عبور بدون اجازه هواپيماهاي انگليسي و هلندي كه از خاور دور به خاور ميانه مي‌آمدند، ممنوع اعلام شد؛ زيرا از بدو تأسيس خطوط هوايي، اين دو كشور بدون كسب اجازه در فرودگاه‌هاي جاسك- بندرعباس- لنگه فرود مي‌آمدند. در نتيجه اين ممنوعيت، مسير پروازهاي فوق تغيير كرد. بندر جاسك امروزه از شهرهاي نسبتاً آباد استان هرمزگان است كه سه طرف آن را آب‌هاي ساحلي احاطه كرده و آن را به صورت يك شبه‌جزيره درآورده‌است. شهر از دو سوي شرق و غرب به خليج جاسك مي‌پيوندد و از سوي ديگر (شمال شرقي)، به مناطق نظامي متصل است. اين موقعيت، شكل ظاهري شهر را به حالت طولي درآورده و عرض آن را بسيار محدود كرده‌است.
جاذبه‌هاي طبيعي

كوه بشاگرد رشته كوه بشاگرد در شهرستان جاسك به شكل عدد هشت قرار گرفته و دو رشته كوه نسبتاً متمايز را به نام‌هاي رشته كوه بشاگرد شرقي و رشته‌كوه بشاگرد غربي پديد آورده‌است. بنلدترين قله آن به نام كوه‌مهر در دهستان بشاگرد غربي شهرستان جاسك با ارتفاع دو هزار و چهل و شش متر قرار گرفته‌است. از جمله كوه‌هاي استان هرمزگان مي‌توان به اين كوه‌ها نيز اشاره كرد پشت كوه به ارتفاع دو هزار و ششصد و چهل و پنج متر در شمال شرق بندرعباس. سياه با ارتفاع دو هزار دويست و شانزده متر در شمال غربي شهرستان لنگه، بناب، مهرگان بندهوشدان، سرملا، سيبا و غيره و كوه پركه در منطقه رابگ داراي حيات وحش كه در آن پلنگ (پوشنز)، آسك و بزكوهي وجود دارد.
رودخانه جگين

اين رودخانه از كوه‌هاي بشاگرد سرچشمه مي‌گيرد و با پيوستن چند رودخانه ديگر از جمله رودخانه انگهران به آن، به درياي عمان مي‌ريزد. آب اين رودخانه شيرين است. در هنگام بارندگي يا رگبارهاي كوتاه، مقدار قابل توجهي از آب شيرين اين رودخانه به دريا سرازير مي‌شود. هم اكنون سدي بر روي اين رودخانه بسته شده و قرار است آب آن بعد از آبياري جاسك به بندرعباس مركز استان منتقل شود. رودخانه جگين بزرگترين و پر آب‌ترين رودخانه استان هرمزگان مي‌باشد.
منطقه ويژه اقتصادي مكران

اين منطقه طي سفر اخير ريس جمهور در كابينه دولت تصويب گرديد . و قرار است كه مناطق شرق و غرب جاسك جزو مناطق ويژه قرار گيرند. ومنطقه دهستان گنگان از قسمت غرب داراي پايانه نفتي كه قرار است به زودي شروع به كار كندو در شرق اين دهستان قرار است منطقه ويژه اقتصادي راه اندازي شود.
نگارخانه
دريا
جستارهاي وابسته

    فهرست بخش‌هاي ايران
    استان هرمزگان
    شهرستان جاسك
    بندر چابهار-- ليردف
    درگاه:بلوچستان

پانويس

    «سرشماري عمومي نفوس و مسكن سال ۱۳۸۵، جمعيت تا سطح آبادي‌ها بر حسب سواد» ‎(فارسي)‎. مركز آمار ايران، ۱۳۸۵. بايگاني‌شده از نسخهٔ اصلي در ۱۵ نوامبر ۲۰۱۲.

منابع

    اطلس گيتاشناسي استان‌هاي ايران، تهران: ۱۳۸۳خ.

برزك
از ويكي‌پديا، دانشنامهٔ آزاد
    اين مقاله نيازمند ويكي‌سازي است. لطفاً با توجه به راهنماي ويرايش و شيوه‌نامه، محتواي آن را بهبود بخشيد.

مختصات: ۳۳°۴۷′ شمالي ۵۱°۱۴′ شرقي برزك يكي از شهرهاي استان اصفهان در مركز ايران است. اين شهر با جمعيت ۳۵۲۹ نفر (برآورد ۱۳۸۳ خ) در بخش برزك شهرستان كاشان قرار دارد. شهر برزك داراي بيشترين سهم گل در منطقهٔ كاشان با دارابودن ۷۰٪ گُل منطقه است. همچنين، با داشتن كارخانه‌هاي صنعتي و سنتي گلاب‌گيري سهم قابل‌توجهي از گل و گلاب منطقهٔ كاشان را دارد.

اين شهر زيبا داراي درختان گردو و بادام و همچنين شاه‌توت است... برزك بيشترين توليد و توزيع شاتوت را در منطقه داراست. اين شهر داراي آب‌وهوايي معتدل در بهار و تابستان است، و در زمستان نيز هواي سردي دارد.

محتويات

    ۱ گردشگري
        ۱.۱ جاذبه‌هاي گردشگري
    ۲ گويش مردم
        ۲.۱ اقامتگاه
    ۳ محيط زيست
        ۳.۱ وضعيت حفاظتي
        ۳.۲ پوشش گياهي
        ۳.۳ گونه‌هاي شاخص جانوري
        ۳.۴ تعارضات و تهديدهاي منطقه
        ۳.۵ رخدادهاي محيط زيستي
    ۴ منابع

گردشگري
جاذبه‌هاي گردشگري

جوامع محلي منطقه عمدتاً به باغداري مشغولند. گلابگيري از جاذبه‌هاي گردشگري روستاها و شهرهاي حاشيه منطقه است. سالانه تعداد زيادي گردشگر در ارديبهشت ماه براي تماشاي گلابگيري به اين شهرها سفر مي‌كنند.

برزك از جمله شهرهاي انگشت شمار داراي چهار فصل متمايز است. در فصل بهار، سپيدي برف جاي خود را به شكوفه‌هاي سرخ و سفيد بهاري مي‌دهد و بر زمينش مخملي سبز همراه با رويش گل‌هاي لاله آماده استقبال از ميهمانان طبيعت است و چه خرسندند مردم اين شهر كه در آخرين ماه فصل بهار زمينشان متبرك مي‌شود با بازگشايي گل‌هاي سرخ محمدي كه نقشي بديع و تزييني و زيباست بر كوچه باغ‌هاي اين شهر. در اين ماه فعاليت گلابگيران با شوري خاص آغاز مي‌شود، جشنواره گل و گلاب برپا مي‌شود و شهر خود را آماده و مهيا در انتظار گردشگران مي‌بيند تا از يك سو دشت‌هاي رنگين شده گل‌هاي لاله را در ويشنگ برزك به نظاره بنشينند و از طرفي ديگر دشتهاي گل محمدي مشام آن‌ها را با صلوات به سوي مدينه روانه نمايد.

فصل تابستان، فصل به بار نشستن درختان باغ‌ها و دشت‌هاست. تابستان برزك، داراي آب و هوايي معتدل، لطيف و كوهستاني است و مأمن آرامشي براي مسافران گرمازده از كوير است تا قدري در سايه‌سار درختان بياسايند و صداي آبشارهاي هميشه خروشان اين شهر را بشنوند و از آب چشمه‌هاي زلال آن بنوشند.

كوچه‌باغ‌هاي برزك در پاييز با فرشي رنگين از برگ‌هاي درختان پوشيده شده است و درختان، برگ‌هاي زرد و سرخ و ارغواني را با وزش باد در هوا مي‌پراكنند و بر سر مسافرانشان گلريزان مي‌كنند و چه خيال‌انگيز است وقتي كه در كوچه‌باغ‌ها قدم مي‌گذاري و صداي خش خش برگ‌ها را زير پا مي‌شنوي و ناگاه نگاهت بر بلنداي برزك مي‌افتد و كوه‌هاي باران‌خورده و قله‌هاي پوشيده از برف را مي‌بيني كه نزديكي زمستان را گوشزد مي‌كنند.

مردم برزك نيز مانند همه ايرانيان با برگزاري مراسم شب يلدا به استقبال اولين سپيده زمستاني مي‌روند و اغلب در اين شب به تماشاي برف مي‌نشينند. زمستان برزك هميشه پربرف است و همين مسئولان برزك را بر آن داشته تا به فكر پيست اسكي و تفريحات زمستاني هم باشند.

مراسم شب نيمه ماه مبارك رمضان، آيين نخلبرداري در روز عاشورا و شهادت حضرت علي (ع)، مراسم ششم امام حسين (ع) كه در فهرست ميراث معنوي كشور ثبت شده و همين‌طور مراسم آش باران و جشنواره شاهتوت از مهمترين آيينهاي برزك به شمار مي‌روند.

در فصل تابستان و اواخر پائيز (وقتي محصولات برداشت شد) نوعي آش هليم با گندم، جو، گوشت، نخود و لوبيا پخته مي‌شود. سوخت اين آش تماماً هيزم بوده و به روشي كاملاً سنتي پخته مي‌شود. پخت آش از ساعتهاي آغازين شب تا حدود ساعت ۴ صبح طول مي‌كشد. آش را بعد از پخته شدن با چوبهايي به نام تُخماق مي‌كوبند و صبح زود پخش مي‌كنند.

جشنواره شاه توت نيز در تير ماه بين دهم تا پانزدهم برگزار مي‌شود. اغلب محصول شاه‌توت منطقه به فرحزاد تهران منتقل مي‌شود.

مراسم ششم امام حسين (ع) از ساعت ۲ بعد از ظهر شروع شده و تا نماز مغرب و عشا ادامه دارد. تمام كشاورزان محصولاتي نظير گردو، بادام، سنجد، كشمش و جوزقند را به مسجد آورده و در سيني‌هاي بزرگي كه به آن‌ها مجمعه گفته مي‌شود مي‌گذارند. زنان و مردان به صف دور سفرهاي به طول ۴۰ تا ۵۰ متر نشسته و آجيل‌ها را با دعا متبرك مي‌كنند. سپس آجيل‌ها را بسته‌بندي كرده و بين شهروندان و مهمانان پخش مي‌كنند.

تپه تاريخي قلعه برزك: تپه قلعه يك موقعيت مهم طبيعي شهر برزك است كه احتمالاً يادآور اولين استقرار روستانشيني بازمانده از دوران باستان در برزك است. در اين تپه حفره‌هايي به وجود آمده كه بر اساس گفته اهالي در آن استخوان‌هاي انساني وجود داشته و هنگام احداث پارك از محل خود برداشته شده است. آبراهه‌هاي ايجاد شده در دل كوه و همچنين فضاي غارمانند ضلع جنوبي (كه شايد دست‌كند باشد) از جمله آثار موجود در تپه قلعه است كه پژوهش در اين تپه را ضروري مي‌نمايد. (گزارش ثبتي تپه قلعه، ۳۸۳۱) تپه تاريخي قلعه دست كم مربوط به دوره سلجوقيان و قبل از آن است. غار كشف شده در اين تپه به همراه وسايلي نظير تنور گلي، ظروف سفالي و گلي و …، حكايت از سكونت و زندگي بسيار دور در اين محل دارد. اين تفرجگاه داراي سكوهاي سنگي جهت اسكان و استراحت، صندلي و نيمكت‌هاي چوبي، آلاچيق، بناي كوشك در مرتفع‌ترين نقطه تپه، آبشاري كه از مركز كوشك شروع و پس از گذشتن از بركه‌ها و جزيره‌هاي آب به پايين تپه در محل استخر ذخيره آب ختم مي‌شود و… است.

وجه تسميه و نام‌هاي قديمي

در حدود العالم (۳۷۲ هـ. ق) بافت مركز اقطاع ذكر شده‌است. در صورت الارض و تقويم البلدان اين شهر به نام «بافد» آمده و سپس به «بافت» تبديل شده‌است.
موقعيت جغرافيايي
Compass rose pale.svg     بردسير     بردسير     سيرجان     Compass rose pale.svg
رابر     شمال     سيرجان
شرق   بافت    غرب
جنوب
جيرفت، كهنوج     ارزوييه     حاجي‌آباد
فرهنگ
كتابخانه‌هاي عمومي
سازمان جهاني بهداشت:بافت يكي از ۱۰۰۰ شهرپاك دنيا

شهر بافت داراي دو كتابخانه رسمي و تحت پوشش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي مي‌باشد. اين دو كتابخانه عبارتند از: ۱-كتابخانه شهيددستغيب ۲-كتابخانه مرحوم نيك نفس علاوه بر اين كتابخانه‌هاي غيررسمي زيادي در بافت وجود دارد.
تغييرات جمعيتي شهر

جمعيت شهر در سال ۱۳۳۵ تعداد ۳۸۶۱ نفر بوده ودر سال ۱۳۶۵ جمعيت ۲۲۹/۱۷ نفر و آخرين سرشماري سال ۱۳۸۶ جمعيت شهر ۳۸٫۲۰۰نفر و در حال حاضر جمعيتي قريب به ۳۸٫۲۰۰ نفر را در خود جاي داده‌است در سال ۱۳۸۷ خورشيدي درجه شهرداري ۷ و كاركنان شهرداري بافت يكصدو شصت نفر بود. به نظر مي‌رسد جمعيت كنوني بافت قريب به۳۵٫۰۰۰نفر باشد.[۱۳]
ويژگي‌هاي جمعيتي

مردم بافت پايبند به اعتقادات مذهبي، ريشه دار وداراي اصالت هستند. شهر بافت شهداي زيادي را تقديم وطن كرده‌است. ضمناً شهر بافت نخبه پرور است و نخبگان بسياري به ايران و جهان معرفي كرده‌است. زبان مردم بافت فارسي همراه باگويش كرماني و نيز لهجه كرماني است. در بعضي افراد گاهي اصطلاحت قديمي وسخت نيز در گفتگوهاي محاوره‌اي شنيده مي‌شود. همچنين به لحاظ ديني و مذهبي ۱۰۰ درصد مردم اين شهر مسلمان و شيعه هستند.
جغرافيا
كوه بلند خبر در فصل بهار، ارتفاع: ۳۸۵۱متر
كوه‌هاي بافت در فصل بهار
زمستان‌هاي پربرف بافت

شرايط خاص ارتفاعي؛ قرارگيري در مدارهاي پايين و ويژگي‌هاي توپوگرافي كه قرار گرفتن اين شهرستان بين ادامه رشته كوه‌هاي زاگرس و امتداد ارتفاعات فلات مركزي ايران ايجاد كرده است باعث ايجاد اقليمي كاملاً متفاوت از نواحي همجوار در شهرستان بافتگرديده به گونه‌اي كه با آغاز باران‌هاي موسمي ناشي از توده‌هاي موسمي مانسون در اواخر تابستان دما به طرز چشمگيري افت مي‌كند همچنين قرار گيري دشت سيرجان در غرب و ارتفاعات ۴۴۰۰متري در شرق موجب ايجاد بادهاي محلي غربي شده كه در كاهش دماي تابستانه نقش مؤثري دارد.

به همين لحاظ بافت با اقليمي كوهستاني و معتدل به بهشت جنوب مي‌ماند. ارتفاعات شاخص شهرستان شامل ارتفاعات ۴۴۰۰ متري كوه شاه در شمال و كوه‌هاي ۳۸۰۰متري گوغر در شمال غرب همچنين ارتفاعات خبر در جنوب به بلنداي ۳۸۵۰متر و ارتفاعات پراكندهٔ مناطق گوشك و طرنگ با متوسط ارتفاعي ۳۰۰۰ متر است. (كوه شاه) در محدودهٔ شهرستان بافت و در ۲۰ كيلومتري شمال شرقي اين شهر قرار گرفته است. نظرات متعددي در مورد وجه تسميهٔ اين كوه وجود دارد؛ همان‌طور كه از سنگ نوشته‌هاي تخت شاهزاده برميايد كوه شاه همواره تحت محافظت و قرق شكاربانان و قرقچيان شاه بوده و از گذشته‌هاي دور تا اواخر سلطنت ناصرالدين شاه قاجار شاهان و شاهزادگان براي تفرج و شكار به اين كوهستان زيبا مي‌آمدند؛ دليل ديگر شكل قلهٔ غربي «قار باشي» است كه به صورت تك قله از اكثر مناظر مشاهده مي‌شود و با كوهستانهاي اطراف اختلاف ارتفاع زيادي دارد بطوري كه در روزهاي صاف از سيرجان و بردسير و تقريباً همهٔ نقاط شهرستان قابل روئيت است. مرتفع‌ترين نقطهٔ اين كوهستان قلهٔ شرقي آن موسوم به «ننو» است كه ۴۳۶۰ متر ارتفاع از سطح دريا را داراست.

قلهٔ قار باشي كه مناظر بديعي در زمستان دارد ۴۳۵۱ متر ارتفاع دارد. در گذشته جنگل زيبايي از درختان ارس و كهكم و بنه دامنه‌هاي اين كوهستان را پوشانده بود كه به دليل عدم حفاظت و قطع درختان «به گفتهٔ محليان براي سوخت كوره‌هاي ذوب مس و آهن» و چراي بي‌رويه تنها آثار معدودي از آنها در چند نقطه برجاي مانده است. حيات وحش اين منطقه روزگاري زبانزد بوده كه با شكار بي رحمانه و تخريب و ناامني زيستگاه به خصوص در دههٔ ۶۰ تقريباً تمام كل و قوچ و پلنگ اين منطقه نابود شد. در سال‌هاي اخير نيز متأسفانه با آغاز به كار معدن آهن تلخه چار شاهد ويراني عظيمي در ارتفاع ۴۰۰۰ متري جبهه جنوبي قله قارباشي هستيم.[۱۴]
طبيعي
با آن لطافت آب و هواي بهشت عدن         كي همسري نموده با آب و هواي بافت

شهر بافت به واسطه اينكه در دامنه كوه‌هاي لاله زار قرار دارد، شهري با معماري و ساختار كوهپايه‌اي دارد. بخش‌هاي شمالي و شمال غربي شهر بيشتر كوهستاني هستند و تعدادي از خانه‌ها و محلات دقيقاً در دامنه كوه واقع شده‌اند.
زمستان در شهربافت
آب و هوا و اقليم

به لحاظ اقليمي آب و هواي شهر بافت معتدل و كوهستاني است. ارتفاع شهر بافت از سطح دريا(۲۲۸۰متر) است كه سومين شهر مرتفع بالاي ۲۵ هزارنفرجمعيت ايران نام گرفته‌است. در تابستان‌ها هواي بافت بسيار خنك و دلپذير و در زمستان‌ها سرد و يخبندان است. كوه بلند شاه با ارتفاع ۴۳۷۴ متر در شهرستان بافت قرار دارد و شهر بافت در دامنه كوه‌هاي لاله زار قرار دارد.شهربافت به گونه اي است كه بيشترين ارتفاع از سطح دريا در نواحي شهري به بيش از ۲۳۰۰ متر مي رسد.
رود بافت

رودبافت از سرشاخه‌هاي هليل رود، از مشرق آن مي‌گذرد. پيرامون شهر را باغ‌هاي انبوه و زيبايي احاطه كرده‌است. بافت از مراكز داد و ستد توليدات عشايري است كه در اطراف زندگي مي‌كنند. تنگ آسيا دو جَفته در سه كيلومتري شمال شرقي شهر واقع است.
فضاي سبز
به دليل موقعيت آب وهوايي مناسب بافت و بارش مناسب برف و باران فضاي سبز شهري بافت تقريباً تركيبي از درختان كهنسال و جوان است كه بيشتر شامل گردو، بادام، چنار، سرو و نارون هستند

بندر لنگه
از ويكي‌پديا، دانشنامهٔ آزاد
بندر لنگه
كشور      ايران
استان     هرمزگان
شهرستان     بندر لنگه
بخش     مركزي
مردم
جمعيت     ۲۶۱۷۵
جغرافياي طبيعي
مساحت     ۱۳ كيلومترمربع
ارتفاع از سطح دريا     ۱۱ متر
اطلاعات شهري
پيش‌شماره تلفني     076
تابلوي خوش‌آمد به شهر
بندر لنگه بر ايران واقع شده‌است
بندر لنگه
روي نقشه ايران
۲۶.۵۵۶۱° شمالي ۵۴.۸۸۰۸° شرقيمختصات: ۲۶.۵۵۶۱° شمالي ۵۴.۸۸۰۸° شرقي

بندر لنگه يكي از شهرهاي استان هرمزگان ايران است. اين شهر مركز شهرستان بندر لنگه و يكي از بنادر مهم جنوب كشور است. براساس اطلاعات موجود در ۵۴ درجه و ۳۰ دقيقه طول شرقي و در ۲۶ درجه و ۱۸ دقيقه عرض شمالي از نصف النهار مبدأ واقع شده‌است.

    فاصله بندرلنگه تا بندرعباس ۱۹۲ كيلومتر و تا بوشهر ۴۲۰ كيلومتر تا شهر بستك ۱۷۰ كيلومتر و تاشهر لار ۲۸۰ كيلومتر است. هواي بندر لنگه مانند ساير شهرهاي ساحلي مرطوب و در تابستان گرم است. بندرلنگه از ديرباز از طريق هوايي با تهران شيراز و بندرعباس وصل بوده است.

محتويات

    ۱ بررسيهاي جغرافيايي
    ۲ پيشينه تاريخي و گردشگري
    ۳ جمعيت و نيروي انساني
    ۴ نيروي انساني
    ۵ تراكم و پراكنش جمعيت
    ۶ محدوده بندر لنگه
    ۷ خطوط طول و عرض
    ۸ فاصله بندر لنگه با شهرهاي اطراف
    ۹ جمعيت
    ۱۰ طبيعت
    ۱۱ نگاره
    ۱۲ دانشمندان وبزرگان بندر لنگه و هرمزگان
    ۱۳ منابع
    ۱۴ پيوند به بيرون
    ۱۵ پانويس
    ۱۶ جستارهاي وابسته

بررسيهاي جغرافيايي

شهرستان بندرلنگه در ۲۵۱ كيلومتري جنوب غربي بندرعباس، يكي از قديمي ترين بنادر جهان است. اين شهرستان از سمت شمال با استان فارس و شهرستان بستك از سمت جنوب به خليج فارس و از سمت شرق به شهرستان بندر خمير و از غرب با شهرستان پارسيان هم‌مرز مي‌باشد. وسعت اين شهرستان معادل ۸۲۱۰ كيلومتر مربع و ۱۱،۵ درصد خاك استان را شامل مي شودو داراي چهار نقطه شهري به نام‌هاي بندرلنگه، كنگ، بندر چارك و كيش مي‌باشد. بر اساس نتايج سر شماري نفوس و مسكن سال ۱۳۸۵ جمعيت اين شهرستان ۱۱۶ هزار نفر ثبت شده كه بر اين اساس ميزان تراكم جمعيت در اين شهرستان معادل ۱۴،۱ نفر در كيلومتر مربع مي‌باشد….

شهرستان بندرلنگه، منطقه‌اي باالنسبه ناهموار و دنباله رشته كوه زاگرس جنوبي كه از تعدادي رشته كوه با قله‌هاي نه چندان بلند، تعدادي دشت كوچك و بزرگ، چندين جلگه ميانكوهي و پايكوهي، و بيش از ۳۰۰كيلومتر جلگه كم عرض ساحلي و يك چانه كم عمق بنام شوره زار مهرگان تشكيل شده است. از نظر توپوگرافي شهرستان بندرلنگه داراي دو شيب عمومي است يكي غربي – شرقي كه امتداد كوههاي موازي است و ديگري شمالي – جنوبي با شيب كوهپايه‌اي كه ميل به ساحل دريا دارد. از ارتفاعات شهرستان بندرلنگه به تبعيت از ناهمواري‌هاي استان دنباله چين خوردگي‌هاي منظم زاگرس هستند و همگي به طور منظم در امتداد و موازي با ساحل دريا استقرار دارند. ارتفاعات منفرد شهرستان در رديف كوههاي بسيار مرتفع محسوب مي‌گردد. كوه شور (شب) در شمال شرقي بندرلنگه با ارتفاع ۲۶۸۱متر و كوه باديني در شمال بندرلنگه با ارتفاع ۲۲۲۵متر از بلند ترين نقاط اين شهرستان محسوب مي‌شود. بطور كلي مي‌توان گفت شهرستان بندرلنگه يكي از شهرستان‌هاي پر عارضه و ناهموار استان هرمزگان است.

اقليم : شهرستان بندرلنگه در عرض جغرافيايي بسيار پايين قرار دارد و تا مدار استوايي فاصله چنداني ندارد و به علت نزديكي به مدار رأس‌السرطان داراي آب و هوايي گرم است و از لحاظ تقسيم بندي اقليمي در رديف اقليم گرم و مرطوب به حساب مي‌آيد و در هيچ ماه و روزي از سال درجه حرارت به كمتر از ۶ درجه سانتي گراد نرسيده است.
پيشينه تاريخي و گردشگري

شهر بندرلنگه با ارتفاع ۱۴ متر از سطح دريا و تاريخي درخشان و پر رونق هنوز به عنوان عروس و مرواريد خليج فارس داراي قابليت‌ها و مزيتهاي فرواواني مي‌باشد. مهمترين آثار باستاني بندرلنگه عبارت است از :مسجد علي – مناره ابن‌عباس كه احتمال دارد مربوط به دوره قاجاريه باشد (۱۲۸۰ ق) – مسجد غياث (۱۲۹۰ ق) - مسجد حاجي خداداد – مسجد افغان (۱۲۷۰ ق) مسجد آقا سيد عبدالقاهر – حسينيه غضنفري – قلعهٔ لشتان – باغستان گشته – بندر ملو.
جمعيت و نيروي انساني
جمعيت اين شهرستان در سال ۱۳۷۵، معادل ۸۰۰۷۹ نفر بوده كه ۲۴/۵۱ درصد در مناطق شهري. ۷۶/۴۸ درصد در نقاط روستايي سكونت داشته‌اند. جمعيت شهرستان بندرلنگه طي يك دهه با ميانگين رشد سالانه ۳،۸ درصد در سال ۱۳۸۵ به ۱۱۶۰۸۶ نفر رسيده است. از لحاظ جنسيت ۶۱۹۳۱ نفر جمعيت مرد و ۵۴۱۵۵ نفر را زنان تشكيل مي‌دهند. بنابر اين نسبت جنسي مرد به زن برابر ۱۱۴ مي‌باشد. اين نسبت در مناطق شهري ۱۲۱ و در نقاط روستايي ۱۰۶ مي‌باشد. جمعيت شهري اين شهرستان طي سالهاي ۷۵-۱۳۸۵ از رشد قابل ملاحظه‌اي برخوردار بوده است و با متوسط رشد ساليانه ۴،۸ درصد (بالاتر از رشد جمعيت كل شهرستان) به بيش از ۶۵ هزار نفر رسيده است. به عبارت ديگر ميزان شهرنشيني آن معادل ۵۶ بوده كه نشان از غلبه جمعيت شهري بر روستا دارد. نرخ روستا نشيني نيز حدود ۴۳ درصد است كه در مقايسه با استان در سطح پايين‌تري قرار دارد. تعداد خانوارهاي شهرستان معادل ۲۴۷۸۹ خانوار است كه از اين تعداد ۷/۶۱ درصد در مناطق شهري و ما بقي در مناطق روستايي ساكن هستند. تنها ۴ خانوار غير ساكن نيز در سال مذكور سر شماري شده‌اند. بعد خانوار در اين شهرستان از ۵/۵ در سال ۷۵ به ۷/۴ نفر در سال ۸۵ كاهش پيدا كرد است. كه به ارقام متناظر استاني (۴۳/۵ و ۶۱/۴) نزديك شده است. بعد خانوار در مناطق شهري و روستايي در سال ۸۵ نيز به ۳/۴ و ۴/۵ مي‌باشد.

آيين‌هاي سنتي

    ديدن روباه را به فال نيك مي‌گرفتند
    پشت سر مسافر آب مي‌پاشند
    برگزاري باشكوه مراسم چهارشنبه سوري، (به كردي: كوله چوارشه‌مه)
    مردم منطقه مراسم عيد باستاني و ملي نوروز را هم باشكوه برگزار مي‌كنند.
    يكي از مراسم نوروز شال گردش نام دارد كه رسمي پرطرفدار است. دراين رسم جوانان به پشت بام‌ها رفته و با آويختن شال گردن خود يا پارچه‌اي دراز از صاحب خانه عيدي طلب مي‌كنند. صاحبخانه نيز آجيل، شيريني، تخم مرغ پخته، پول و شكلات را داخل شال گره زده و با گفتن اين عبارت «خدا مرادت را بدهد» شال را رها مي‌كند.[نيازمند منبع]
    در شب يلدا براي نو عروس‌ها عيدي مي‌برند.

غذاها و خوراك‌هاي محلي

    ترشي هفت بيجار
    خوراك گوشت برَخيله
    آش تُرش
    حلواي پُرشِكَه و گژنيز
    خورش گيلاخه
    خورش كنگر
    قيماغ
    آش شَلَم (آش شلغم)
    خوراك غازياغي (نوعي تَره)
    آش دوغ
    آش پُرشكَه
    كالويج (كله‌جوش)
    تنوير پِلاوي
    سوپ غازياغي (قازياغَه)
    حلوا سوهاني
    نان چاي (نوعي نان محلي)
    گِردَه (نوعي نان محلي)
    پَپكَه چَورَه (نوعي نان محلي)
    شكوفَهٔ خا (نان پنجره‌اي محلي)
    كَفلَمَه (مخصوص زنان زائو)
    شيريني شيرمال سنتي
    برساق (نان روغني)[۶۴]

بازي‌هاي محلي بيجار

توپانقار: اين بازي قوانيني مشابه به بازي بيس بال دارد و در آن از اصلاحات بومي در اجراي قوانين بازي استفاده مي‌گردد. اين بازي از گذشته‌هاي بسيار دور و تا دهه‌هاي چهل و پنجاه انجام مي‌شده است.
افراد سرشناس بيجار گروس
اميرنظام گروسي

    فاضل‌خان گروسي (شاعر و نويسنده دربار فتحعلي شاه)
    اميرنظام گروسي (سياستمدار، وزير، ديپلمات، اديب و خوشنويس دوره قاجار)
    امينه اقدس (از همسران ناصرالدين شاه قاجار
    ميرزا محمدخان گروسي (مقرب ناصرالدين شاه و پدر غلامعلي‌خان عزيزالسلطان)
    مليجك (عزيز السلطان، سردار محترم)
    اميرمعزز گروسي (از حكام منطقه گروس)
    علي‌رضا خان گروسي (از حكام منطقه گروس)
    غلامعلي بايندر (فرمانده كل نيروي دريايي ارتش شاهنشاهي ايران در جنگ جهاني دوم)
    يدالله بايندر (ناوسروان نيروي دريايي ارتش شاهنشاهي ايران)
    علي‌اصغر اميراني (روزنامه‌نگار و بنيان‌گذار، مدير و نويسنده مجله خواندنيها)
    فرح كريمي (سياست‌مدار ايراني-هلندي عضو حزب سبزهاي چپ، مدير آكسفام نويب، نماينده پارلمان هلند، مشاور ارشد برنامه عمران ملل متحد در پروژهSEAL)
    كامران نجات اللهي (استاد دانشگاه، مبارز، اولين شهيد كشور)
    نصرالله بني صدر (پدر ابوالحسن بني صدر اولين رئيس جمهور ايران)[نيازمند منبع]
    عبدالله رمضان زاده (عضو شوراي مركزي جبهه مشاركت ايران، استاد دانشگاه تهران، سخنگوي دولت خاتمي، استاندار كردستان)
    محمدعلي كوشا (استاد حوزه و دانشگاه، قرآن‌پژوه، عضو مجمع مدرسين و محققين حوزه علميه قم)
    احسان هوشمند (فعال ملي مذهبي، پژوهشگر)
    عباس كوشا (فعال سياسي، پژوهشگر، عضو شوراي مركزي جبهه مشاركت ايران اسلامي)
    علي‌اصغر قهرماني مقبل (استاديار دانشگاه و پژوهشگر ادبيات)
    صمدعلي لكي‌زاده (ديپلمات و سفير سابق ايران در لهستان)
    فرهاد اصلاني (بازيگر تئاتر، سينما و تلويزيون)
    سعيد آقاخاني (نويسنده، كارگردان و بازيگر تئاتر، سينما و تلويزيون)
    احمد رمضان‌زاده (نويسنده و كارگردان سينما و تلويزيون)
    بيت‌الله عباس‌پور (قهرمان بدن‌سازي ايران و جهان)
    محمود شهرياري (مجري برنامه‌هاي تلويزيوني)
    محمود ديني (با زيگر سينما و تلويزيون)
    اسحاق سبحاني (فوتباليست)
    شهره قمر (بازيگر سينما)

    اميرنظام گروسي

    امينه اقدس

    علي‌رضا خان گروسي

    غلامعلي بايندر

    يدالله بايندر

    ناصرالدين‌شاه و مليجك در شكارگاه

    علي‌اصغر اميراني

    كامران نجات‌اللهي

    فرح كريمي

    عبدالله رمضان‌زاده

    علي‌اصغر قهرماني مقبل

    فرهاد اصلاني

    سعيد آقاخاني

    نصرالله بني صدر

آموزش و فرهنگ
تاريخچه آموزش و مدارس
دانشگاه‌ها

    دانشكده مهندسي و علوم پايه بيجار
    دانشگاه آزاد واحد بيجار[۶۵]
    دانشگاه پيام نور مركز بيجار[۶۶]
    مركز آموزش علمي كاربردي بيجار.

كتاب‌خانه‌ها

شهر بيجار داراي دو كتاب‌خانه عمومي مي‌باشد.[۶۷]
سينما
بيمارستان و مراكز درماني
زيرساخت‌هاي اوليه
صنايع
كارخانه‌ها و معادن بيجار

    شركت سيمان كردستان (بيجار)
    شركت گچ كردستان
    شركت گچ شور سو
    معدن آهن شهرك
    معدن آهك قمشلو
    معدن گچ قره بگ
    معدن نمك ميدان
    معدن مرمر گراچقا، باشوكي، نوبهار، قشلاق لو
    معدن سنگ تراورتن حسين‌آباد كمر زرد
    كارخانه آسفالت[۶۸]

شركت سيمان كردستان (بيجار)

بزرگ‌ترين واحد صنعتي استان كردستان در شمال غربي شهر بيجار واقع شده است. در سال ۱۳۶۸ مقدمات اجراي كارخانه سيمان كردستان شكل گرفت و در سال ۱۳۶۹ عملاً مقدمات اجرايي فراهم گرديد و كارخانه سيمان كردستان در سال ۱۳۷۵ به بهره‌برداري رسيد و در حال حاضر با ظرفيت توليد ۳۲۰۰ تن كلينكر در روز به فعاليت خود ادامه مي‌دهد.[۶۹]
سيلو و انبارهاي گندم

شهرستان بيجار به دليل توليد فراوان گندم به انبار غله باختر معروف است. سيلو و انبارهاي گندم شهر بيجار علاوه بر ذخيره محصولات شهرستان بيجار محل ذخيره گندم ديگر نقاط استان نيز مي‌باشد.[۷۰]
صنايع دستي

    Antique Persian Bidjar Rug 44638 Nazmiyal.jpg
    Modern Bidjar rug.jpg
    Bidjarcarpet.jpg
    Fine Bidjar rug.jpg
    Bidjar.jpg

قالي بيجار

قالي، قاليچه، گليم، جاجيم و ... از برجسته‌ترين صنايع دستي منطقه بيجار محسوب مي‌شوند.

بجنورد
از ويكي‌پديا، دانشنامهٔ آزاد
بجنورد
بجنُرد، بُژنُرد
Mofakham Mirror House by Arashk Rajabpour.jpg
كشور      ايران
استان     خراسان شمالي
شهرستان     بجنورد
بخش     مركزي
نام(هاي) قديمي     بيژن‌يورد، بزنجرد، چرمغان، چرمكان، بوج‌نرد، بجنُرد[۱]
سال شهرشدن     ۱۳۱۰[۲]
مردم
جمعيت     ۱۹۹٬۷۹۱ نفر سال ۱۳۹۰[۳]
رشد جمعيت     ۱/۵
تراكم جمعيت     ۴۹۰۰ نفر بر كيلومتر مربع
جغرافياي طبيعي
مساحت     ۳۶ كيلومتر مربع
ارتفاع از سطح دريا     ۱۰۷۰
آب‌وهوا
ميانگين بارش سالانه     ۲۷۴٫۴[۶]
اطلاعات شهري
شهردار     كيوان دژهوت از سال ۱۳۹۵
ره‌آورد     آب‌نبات بجنورد (شكر پنير)،
قره‌قروت، كشك،
پشتي تركمني، فرش تركمني
پيش‌شماره تلفني     058[۷]
وبگاه     http://www.bojnordcity.ir
شناسهٔ ملي خودرو      ايران
كد آماري     ۱۳۵۳
تابلوي خوش‌آمد به شهر
بجنورد بر ايران واقع شده‌است
بجنورد
روي نقشه ايران
۳۷.۲۸° شمالي ۵۷.۲۰° شرقيمختصات: ۳۷.۲۸° شمالي ۵۷.۲۰° شرقي

بُجنورد (دربارهٔ اين پرونده آوا راهنما·اطلاعات)(پارسي ميانه: بيژن‌گرد و پس از اسلام: بوزنجرد[۸][۹]) مركز استان خراسان شمالي در شمال شرق ايران و در كوهپايه‌هاي رشته‌كوه آلاداغ بنا شده است. اين شهر ازجمله شهرهاي بزرگ خراسان، جمعيت اين شهر در سال ۱۳۹۰ خورشيدي بالغ بر ۱۹۹٬۷۹۱ نفر بوده[۳] و از اين‌جهت، چهل و چهارمين شهر كشور به‌شمار مي‌آيد. بجنورد با شهرهاي شيروان، اسفراين، آشخانه همسايه است. نام اين شهر در لهجه شمال خراسان «بُژنُرد» تلفظ مي‌شود.

محتويات

    ۱ وجه تسميه
    ۲ پيشينه
    ۳ موقعيت
    ۴ جغرافياي طبيعي
        ۴.۱ اقليم
    ۵ مردم
    ۶ جمعيت
        ۶.۱ مشاهير بجنورد
    ۷ جاي‌هاي ديدني
        ۷.۱ عمارت مفخم
        ۷.۲ عمارت آينه‌خانه مفخم
        ۷.۳ گردشگاه بش‌قارداش
        ۷.۴ گردشگاه باباامان
        ۷.۵ حسينيه جاجرمي
        ۷.۶ امامزاده سيدعباس فرزند موسي بن جعفر
        ۷.۷ امامزاده اسماعيل
    ۸ منابع
    ۹ پيوند به بيرون

وجه تسميه

در منابع قديمي و فرهنگ‌هاي لغت نام اين شهر، «بيژن‌گُرد» يا بيژن يورد آورده شده‌است.[۱۰] و بيژن‌گرد (بجنورد) به معني «ساختهٔ بيژن» و «آبادشده به دست بيژن» است.[۱۱] در دوران باستان پسوند «گُرد» در نام بسياري از شهرهاي ايران بكار مي‌رفته است.

شهر بيژن‌گرد نيز بر اساس حكايت بيژن و منيژه، در شاهنامهٔ فردوسي، مكاني بوده كه منيزه، بيژن را از چاه نجات داده و شهري در آن مكان بنا كرده‌است. از نامهاي ديگر بجنورد كه آثار بازمانده آن نيز وجود دارد كهنه‌كَند و نيز چرمغان مي‌توان اشاره كرد كه به محوطه‌اي تاريخي در جنوب شهر بجنورد و در مجاورت معصوم‌زاده بجنورد اطلاق مي‌گردد.
پيشينه

شهر كنوني بجنورد در حدود سال ۱۱۰۰ق/۱۶۸۹م به وسيله تولي‌خان دوم، يكي از اميران ايل شادلو بنا شد و پس از آن‌كه در شورش حسن‌خان سالار (۱۲۶۳ق/۱۸۴۷م) به شدت آسيب ديد، كه بار ديگر به دست فرزندان تولي‌خان مرمت شد.[۱۱]

پيش از شهر كنوني و حتي پيش از ظهور و سقوط بجنورد، مركز ناحيه جايي مي‌بوده‌است به نام جرمگان كه در جريان حمله مغول ويران گرديد. تپه باستانيِ چرمغان در كناره شهر كنوني بجنورد، بازمانده ويرانه‌هاي آن شهر است. روستاي چرمغان (چاه آر مغ آن) يعني چاهي كه رود نوراني را پديدمي‌آورد[۱۱]

ظاهراً جرمگان، شهركي كوچك، پررونق و آباد بوده و بجنورد كنوني در جوار آن به‌وجود آمده‌است. امروزه حدود و گسترهٔ اين شهرك در حاشيهٔ شهر بجنورد، نشانگر پيشينهٔ كهن و رونق آن در سده‌هاي آغازين اسلامي است.

به استناد متون تاريخي در سده‌هاي پنجم تا هشتم هجري، بخش وسيعي از ناحيهٔ بجنورد، مسكوني و آباد بوده‌است. در آغاز دوران مغول و تيموري، منطقهٔ بجنورد نيز مورد آسيب‌ها و خسارات فراواني واقع شد. نتايج بررسي و پهنه‌بندي محوطه‌هاي باستاني نشان داده‌است، نقاط باستاني شناسايي شده، متعلق به دوران ميان‌سنگي هزارهٔ چهارم تا هزارهٔ اول پيش از ميلاد، نقش مهمي را در شكل‌گيري زيست‌گاه‌هاي اوليه در حاشيهٔ رودخانه اترك ايفا نموده‌اند. اين منطقه، در دوران ماد و هخامنشي، بخشي از ساتراپي پارت قلمداد مي‌شده و از دورهٔ اشكاني، در اين ناحيه ۸ زيستگاه، در بخش راز و جرگلان، ۳ مورد در بخش مركزي و نيز ۵ زيستگاه در شهرستان مانه و سملقان شناسايي شده‌اند. وجود بناي سنگي موسوم به آتشكده اسپاخو، از آثار تاريخي دورهٔ ساساني نيز، نقش و اهميت خراسان شمالي را در اين دوران روشن مي‌نمايد. علاوه بر آن، منطقهٔ بجنورد در صدر اسلام، در ارتباط فرهنگي - اجتماعي جدي با ديگر نقاط ايران قرار داشته و از آن نواحي تأثير گرفته‌است. در آن دوران قسمت‌هاي عمده‌اي از منطقهٔ آباد و مسكوني بوده‌است. مؤلف تاريخ سيستان، ناحيهٔ امروزي بجنورد را به عنوان بخشي از سرزمين نساء معرفي نموده‌است و در سال‌هاي آغازين قرن دوم هجري، اين منطقه جزئي از قلمرو بزرگ حكومت طاهريان به‌شمار مي‌آمده‌است.

ابن ابواصيبه نيز در ذكر مناطق بجنورد آورده‌است كه: «ابن سينا، دربار علي‌ابن‌مأمون را در خوارزم ترك گفت و به طوس، شوقان، طبر و سملقان و جاجرم و بالاخره به جرجان رفت». مؤلف نامعلوم حدودالعالم، از نخستين كساني‌است كه از چرمغان نام مي‌برد و مقدس نيز آن را جزئي از ناحيهٔ نساء برشمرده‌است.
موقعيت

بجنورد از شمال با تركمنستان و از شمال شرقي تا جنوب شرقي با شهرهاي شيروان، اسفراين و از جنوب غربي تا شمال غربي با جاجرم، آشخانه و راز همسايه است.
Compass rose pale.svg     عشق‌آباد     رشته‌كوه كپه‌داغ         Compass rose pale.svg
شيروان     شمال     آشخانه
شرق   بجنورد    غرب
جنوب
    اسفراين     جاجرم

دانشگاه‌ها

شهر بافت از نقاط نخبه پرور ايران است و پزشكان و مهندسان زيادي را به دنيا معرفي كرده‌است. دانشجويان زيادي از شهر بافت در ايران و خارج از ايران تحصيل مي‌كنند و از سرمايه‌هاي علمي بافت، ايران و جهان هستند. بافت همچنين يكي از شهرهاي داراي بيشترين ميزان قبولي در آزمون سراسري دانشگاه‌ها در استان كرمان است و تا پايان سال ۹۰ بيش از هشتصد پزشك به اين مرز و بوم هديه نموده است.

    فهرست دانشگاه‌هاي شهر بافت به شرح ذيل است:
        دانشگاه آزاد اسلامي واحد بافت:[۲۸] دانشگاه آزاد اسلامي، اولين مركز آموزش عالي شهرستان بافت مي‌باشد كه نقش بسيار ارزنده‌اي در توسعه منطقه ايفا كرده است. هم اكنون در مقاطع تحصيلي كارداني، كارشناسي، كارشناسي ارشد و دكتري تخصصي و با امكانات آموزشي و پژوهشي نظير كتابخانه تخصصي، آزمايشگاه‌ها و كارگاه‌هاي مجهز، پذيراي داوطلبان عزيز مي‌باشد. اولين رئيس اين دانشگاه، دكتر محمود آقاجاني بوده است و در حال حاضر توسط دكتر ابراهيم خراساني پاريزي اداره مي‌شود.
        دانشكده مديريت و اقتصاد بافت: دانشجويان زيادي از استان كرمان و ساير نقاط در اين دانشكده تحصيل مي‌كنند.[۲۹] اين دانشكده يكي از دانشكده‌هاي دانشگاه شهيدباهنر كرمان است.
        آموزشكده فني امام حسين:اين آموزشكده دولتي بوده و پذيراي حجم زيادي از دانشجويان است
        دانشگاه پيام نورمركز بافت: از مهمترين دانشگاه‌هاي پيام نور استان كرمان مي‌باشد.
        مجتمع آموزش عالي سلامت بافت

بازارها و مراكز خريد

    بازار قديمي بافت معروف است به بازار "كلاحاجي شفيعي" (كل حاجي). در اين بازار بيشتر گياهان دارويي و لوازم و مايحتاج خوراكي به فروش مي‌رسد.
    بازار جديدتر بافت هم بازار "ميثم" نام دارد و تقريباً در مركز شهر قرار دارد.
    بازار ولي عصر بازار ديگري است كه تقريباً در مركز شهر قرار دارد. همه بازار فوق روزانه جمعيت زيادي را به منظور خريد در خود جاي مي‌دهند.

حمل ونقل
شهري

حمل و نقل شهري بافت از طريق خطوط تاكسي صورت مي‌گيرد.
بين شهري

حمل و نقل بين شهري بافت از طريق جاده‌ها صورت مي‌گيرد و اين شهر فاقد راه آهن و فرودگاه است. مطالعات براي احداث راه آهن سيرجان - بافت انجام شده ولي هنوز كار عملياتي براي احداث آن آغاز نشده‌است.[۳۰] درحال حاضر پروژه‌هاي اتوبان كرمان - بافت و اتوبان بافت - سيرجان درحال انجام مي‌باشد. بدين ترتيب راه‌هاي شهر بافت به شهرهاي مهم كشور يعني كرمان و شيراز از مسير سيرجان به صورت دوبانده و بزرگراه خواهندشد. درآينده قرار است كار احداث اتوبان‌هاي بافت - جيرفت[۳۱] و بافت - حاجي‌آباد (هرمزگان) نيز عملياتي شود.
مسيرهاي منتهي به شهر

    ورودي از سمت شرق كه از اين مسير مي‌توان به شهرهاي كرمان، رابر و جيرفت دسترسي داشت.
    ورودي از سمت غرب كه از اين مسير مي‌توان به شهرهاي سيرجان، نيريز و شيراز دسترسي داشت.
    ورودي از سمت جنوب كه از اين مسير مي‌توان به شهرهاي ارزوئيه، حاجي‌آباد و بندرعباس دسترسي داشت.

مسافت تا ساير شهرها

    بافت تا تهران: ۱۲۴۰ كيلومتر
    بافت تا كرمان: ۱۵۶ كيلومتر
    بافت تا سيرجان: ۱۰۰ كيلومتر
    بافت تا رابر: ۲۶ كيلومتر
    بافت تا جيرفت: ۱۷۰ كيلومتر
    بافت تا شيراز:۴۷۰ كيلومتر
    بافت تا مشهد: ۱۰۵۰ كيلومتر

خيابان‌ها و ميادين مهم بافت

    ميدان آزادي
    ميدان امام خميني
    بلوار شهيد باهنر
    ميدان قدس
    بلوار شهدا
    بلوار شهيد بهشتي
    خيابان شهابي
    بلوار امام خميني
    بلوار اميركبير
    خيابان دانشگاه
    ميدان امام علي
    خيابان شهيد چمران
    ميدان كشاورز
    خيابان هاشمي
    شهرك گلها

بيمارستان‌ها و مراكز درماني

    بيمارستان خاتم‌الانبيا
    كلينيك آيت الله كاشاني
    درمانگاه تأمين اجتماعي
    درمانگاه‌هاي وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي

منابع

/كارمانيا:تاريخ تأسيس شهرداري‌هاي استان كرمان
«نتايج سرشماري سال ۱۳۹۰». معاونت برنامه‌ريزي استانداري خراسان جنوبي (به نقل از مركز آمار ايران)، ۱۹ ارديبهشت ۱۳۹۲. بازبيني‌شده در ۱۹ ارديبهشت ۱۳۹۲.
// سايت سازمان هواشناسي كشور، ارتفاع شهرهاي ايران و ويژگي‌هاي ايستگاه‌هاي سينوپتيك و مختصات و ارتفاع
خبرگزاري فارس:بختياري شهردار بافت شد
«نتايج نهايي انتخابات مجلس در كرمان». ايسنا، يكشنبه ۹ اسفند ۱۳۹۴–۱۲:۴۳.
پلاك وسايل نقليه استان كرمان
عطالند
پايگاه شهرداري بافت:بافت يكي از 70 شهر سالم كشور و يكي از 1000 شهر سالم جهان
خبرگزاري ايلنا:بافت يكي از شهرهاي سالم ايران
شهرداري بافت
دائرةالمعارف بزرگ اسلامي، بافت.
وبگاه بافت شهر من
شهرداري بافت
كوه شاه
وبگاه شهرداري بافت
فرمانداري بافت:بازديد وزير نيرو از سد مخزني بافت
خانه تاريخي ايرانمنش بافت
خانه تاريخي ايرانمنش بافت
بيابان‌ها و كويرهاي ايران، بازديد: ژانويه ۲۰۰۹.
درباره شهر بافت
احداث كارخانه توليد لامپ‌هاي كم مصرف در شهرستان بافت كلنگ زني شد: پايگاه اطلاع‌رساني فرمانداري بافت
وب سايت حجت الاسلام والمسلمين انصاري راد
سازمان تبليغات اسلامي: حجت الاسلام والمسلمين علي اكبر انصاري مديركل تبليغات اسلامي هرمزگان شد
اداره كل تبليغات اسلامي هرمزگان
آيت الله بهرامي خوشكار
دكترفريدون نوحي
دكتريدالله رستگاري
دانشگاه آزاد اسلامي واحد بافت
دانشكده مديريت و اقتصاد بافت
دانانيوز، طرح‌هايي براي توسعه استان كرمان

    نشريه پاسارگاد:آغاز عمليات احداث بزرگراه جيرفت-بافت-سيرجان

    مختصات و ارتفاع

بستان‌آباد
از ويكي‌پديا، دانشنامهٔ آزاد
براي ديگر كاربردها، بستان‌آباد (ابهام‌زدايي) را ببينيد.
بستان‌آباد
بستان آباد.jpg
كشور      ايران
استان     آذربايجان شرقي
شهرستان     بستان‌آباد
بخش     مركزي
مردم
جمعيت     ۱۶٬۵۹۲ نفر[۱]
بستان‌آباد بر ايران واقع شده‌است
بستان‌آباد
روي نقشه ايران
۳۷.۹۸۳۶° شمالي ۴۶.۴۹۲۲° شرقيمختصات: ۳۷.۹۸۳۶° شمالي ۴۶.۴۹۲۲° شرقي

بُسْتانْ‌آبادْ يكي از شهرهاي شرقي استان آذربايجان شرقي و مركز شهرستان بستان‌آباد است. اين شهر از سه بخش تاريخي به نام‌هاي اسكي‌كند، بستان‌آباد عليا و بستان‌آباد وسطي تشكيل شده‌است. ساكنان بستان‌آباد پيرو مذهب شيعهٔ دوازده‌امامي بوده و به زبان تركي آذربايجاني سخن مي‌گويند. اين شهر با ۱۶٬۵۹۲ نفر جمعيت در سال ۱۳۸۵ خورشيدي، سيزدهمين شهر پرجمعيت استان آذربايجان شرقي محسوب مي‌شود و به دليل واقع شدن در ميان دو شهر عمده آذربايجان ( تبريز و ميانه ) از نظر اقتصادي اهميت بسزايي يافته است. روستا هاي مهم ان عبارت اند از: چرزه خون، سعيد آباد، كردكندي، عين الدين، قره بابا، قره چاي، يوسف آباد،الانق،علي خلج، انباردان و قران قيه[۱]

محتويات

    ۱ پيشينه
    ۲ جغرافيا
        ۲.۱ بستان‌آباد در منطقه‌اي كوهستاني و سردسير واقع شده و پيرامون آن را كوه‌هاي مرتفع فراگرفته‌اند. كوه‌هاي بزقوش در شمال و كوه‌هاي موروداغ در غرب آن واقع شده‌اند. سهند (۳۷۷۲ متر)، بزداغ (۳۶۰۵ متر)، بيوك‌داغ (۲۹۶۰ متر)، دروانه‌داغ (۲۹۵۴ متر)، قباق‌داغ (۲۹۰۴ متر)، آلتي (۲۵۶۰ متر)، شبلي (۱۶۵۴) و حيدربابا، مهم‌ترين ارتفاعات اين شهرستان هستند.[۴]
    ۳ آب و هوا
    ۴ مشاهير
    ۵ مردم
    ۶ مكان‌هاي تاريخي
    ۷ منابع
    ۸ جستارهاي وابسته
    ۹ پيوند به بيرون

پيشينه

بستان آباد در محل شهر باستاني و گمشده تاريخي «اوجان» بنا شده‌است. اثري از اين شهر قديمي برجاي نمانده‌است. نام اوجان از قرن ششم به بعد در اكثر كتاب‌هاي تاريخي و جهانگردي آمده‌است. اوجان پايتخت ييلاقي در دوره ايلخانان مغول بوده كه بعداً در اثر حوادث روزگار، به كلي منهدم شده‌است. محمد خدابنده پس از مرگ غازان خان در شهر اوجان به تخت پادشاهي نشست.[۳]
جغرافيا
اوجان (بستان اباد كنوني) در استان آذربايجان در دوره خلفاي عباسي
بستان‌آباد در منطقه‌اي كوهستاني و سردسير واقع شده و پيرامون آن را كوه‌هاي مرتفع فراگرفته‌اند. كوه‌هاي بزقوش در شمال و كوه‌هاي موروداغ در غرب آن واقع شده‌اند. سهند (۳۷۷۲ متر)، بزداغ (۳۶۰۵ متر)، بيوك‌داغ (۲۹۶۰ متر)، دروانه‌داغ (۲۹۵۴ متر)، قباق‌داغ (۲۹۰۴ متر)، آلتي (۲۵۶۰ متر)، شبلي (۱۶۵۴) و حيدربابا، مهم‌ترين ارتفاعات اين شهرستان هستند.[۴]
Bostan abad.jpg
آب و هوا

آب و هواي بستان آباد به دليل قرار گرفتن در دامنه كوهستان سهند در زمستان سرد و پربرف و در تابستان معتدل است .دماي مركز اين شهرستان گاهي به ۴۶ - درجه سانتي گراد رسيده و به همين دليل در كنار شهرستان سقز سردترين شهر ايران لقب گرفته است.[نيازمند منبع]
مشاهير

    محمدحسين بهجت متخلص به شهريار

مقبرهٔ شهريار در مقبرةالشعراي تبريز.
حسين شهابي كارگردان سينما

    خسته قاسم شاعر قرن دوازده در تيكمه داش
    حسين شهابي كارگردان سينماي ايران و برنده جوايز متعدد بين‌المللي در رشته‌هاي نويسندگي و كارگرداني
    جواد خياباني مجري برنامه‌هاي ورزشي
    آيت‌الله بستان ابادي (پدر محمد حسين فرهنگي نماينده تبريز، اسكو و آذرشهر در چندين دوره و شهيد محمد جواد فرهنگي)
    شيخ الاسلام شهيد داش آتاني (پدر آيت‌الله شهيدي)
    آيت‌الله شهيدي

    داوود دانش جعفري وزير اقتصاد و دارايي در دوره نهم
    مصطفي محمد نجار (وزير دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح در دوره نهم و وزير كشور در دوره دهم)

مردم

اكثر اهالي شهر بستان‌آباد، به كشاورزي ، دامداري و رانندگي كاميونهاي سنگين مشغولند. البته عده‌اي نيز به كار در كارخانجات صنعتي و نيز ادارات دولتي و خصوصي روي آورده‌اند. همچنين روستاهاي تابعه بستان آباد مثل الوار و كر در بافت فرش مشهور مي باشند.از ديگر روستاهاي معروف اين شهرستان روستاي انباردان مي باشد كه بيشتر اهالي اين روستا به كار توليد پنير ليقوان و پنير تبريز مشغول هستند و يكي از قطبهاي اقتصادي شهرستان مي باشد.

زبان مردم اين شهر، همانند ساير نقاط منطقه آذربايجان، تركي آذربايجاني است كه به لهجه محلي بستان‌آباد تلكم مي‌شود.

جمعيت شهر بستان‌آباد طبق سرشماري سال ۱۳۸۵ خورشيدي، بالغ بر ۱۶٬۵۹۲ نفر بوده‌است كه از اين تعداد ۸٬۵۰۸ نفر مرد و ۸٬۰۸۴ نفر نفر زن بوده‌اند. همچنين تعداد خانوارهاي اين شهر، ۳٬۹۳۷ خانوار بوده‌است.[۵]
مكان‌هاي تاريخي

    تپه طاحونه
    ساختمان نايب‌السلطنه
    گورستان ديزناب
    پير ايرانق

منابع

«نتايج سرشماري عمومي نفوس و مسكن سال ۱۳۸۵ خورشيدي». درگاه ملي آمار. بازبيني‌شده در ۲۷ فوريهٔ ۲۰۱۰.
«بستان‌آباد». بنياد دائرةالمعارف اسلامي. بازبيني‌شده در ۲۷ فوريهٔ ۲۰۱۰.
آشنايي با آذربايجان؛ صفحه ۵۸
«بستان‌آباد». استانداري آذربايجان شرقي. بازبيني‌شده در ۲۱ مارس ۲۰۱۱.

    «سرشماري عمومي نفوس و مسكن سال ۱۳۸۵، جمعيت تا سطح آبادي‌ها بر حسب سواد» ‎(فارسي)‎. مركز آمار ايران، ۱۳۸۵. بايگاني‌شده از نسخهٔ اصلي در ۱۵ نوامبر ۲۰۱۲.

جستارهاي وابسته

    جمعيت شهرهاي استان آذربايجان شرقي

پيوند به بيرون
    ويكي‌سفر يك راهنماي سفر براي بستان‌آباد دارد.

    تصوير ماهواره‌اي بستان‌آباد

بانه
از ويكي‌پديا، دانشنامهٔ آزاد
بانه
بانه
Baneh Municipality.svg
كشور      ايران
استان     كردستان
شهرستان     بانه
بخش     مركزي
نام(هاي) ديگر     به‌رۆژه كۆڹ
نام(هاي) قديمي     به‌رۆژه (رو به آفتاب)
مردم
جمعيت     ۸۵٬۱۹۰ نفر در سال ۱۳۹۰[نيازمند منبع]
جغرافياي طبيعي
مساحت     ۱۵۸۴٫۵ كيلومتر مربع
ارتفاع از سطح دريا     ۱۵۵۴ متر
اطلاعات شهري
شهردار     بابك رستم پور
ره‌آورد     شال و گيوه محلي
انواع لوازم خانگي
پوشاك
لوازم الكترونيكي
كيف و كفش
لبنيات محلي
پيش‌شماره تلفني     ۰۸۷–۳۴۲[۱]
تابلوي خوش‌آمد به شهر
بانه بر ايران واقع شده‌است
بانه
روي نقشه ايران
۳۵.۹۸۹۴° شمالي ۴۵.۸۹۵۳° شرقيمختصات: ۳۵.۹۸۹۴° شمالي ۴۵.۸۹۵۳° شرقي

بانه نام شهري است در استان كردستان واقع در مرز غربي ايران. شهر بانه مركز شهرستان بانه در دامنۀ شمالي رشته كوه‌هاي زاگرس، ۲۰ كيلومتري نوار مرزي ايران با عراق و جنوب غربي سقز و جنوب شرقي سردشت قرار گرفته‌است. بانه با شهرستان‌هاي مريوان، سردشت، سقز و كردستان عراق هم‌مرز و داراي ارتباط مناسب جاده اي مي‌باشد. واردات كالاهاي خارجي از طريق مرز عراق، بازارچۀ پررونقي براي اين شهر به ارمغان آورده است. شهر بانه و بعضي از آبادي‌هاي اطراف آن در دوران جنگ ايران و عراق توسط هواپيماهاي عراقي بمباران شيميايي شد.[۲]

محتويات

    ۱ جمعيت
    ۲ وجه تسميه
        ۲.۱ معاصر
    ۳ مردم
        ۳.۱ زبان
    ۴ مشاهير
    ۵ دين و مذهب
    ۶ مراكز علمي
    ۷ نهادهاي مدني
    ۸ شهرهاي خواهر
    ۹ نگارخانه
    ۱۰ فهرست هتل‌هاي بانه
    ۱۱ پيوند به بيرون
    ۱۲ پانويس

جمعيت

بر اساس نتايج سرشماري سال ۱۳۹۰ اين شهر با جمعيت ۸۵٬۱۹۰ بعد از شهرهاي سنندج، سقز و مريوان چهارمين شهر بزرگ استان كردستان محسوب و ۱۰۹ شهر امين ايران است.[نيازمند منبع][۳]
وجه تسميه

نام بانه را از واژهٔ كردي بان به معني «بام» و بلندي و متأثر از ارتفاعات و نحوهٔ استقرار و موقعيت شهر بانه مي‌دانند. ارتفاع ۱۵۵۴ متري شهر از سطح دريا و چشم‌انداز بلندي‌هاي پيرامون آن موجب شده‌است كه مردم براي رسيدن به شهر مسير زيادي را به طرف سربالايي طي كنند. نام بانه را به معني خانه (منظور اقامتگاه و آبادي و مسكن است) و اردو (منظور اردوگاه سربازان است) و پادگان (شهر دو قلعه بزرگ داشته) نيز تفسير كرده‌اند.

به نوشته شرفنامه بانه نام ولايتي بود كه امراي عشاير آنجا بدان منسوب بودند. اين ولايت مشتمل بر دو قلعه وناحيه بود كه يكي را «قلعه بيروز» و ناحيه بانه و ديگري را «قلعه شوي» مي‌خواندند؛ كه در مابين ولايات اردلان و بابان و مكري واقع بوده است.[۴][۵]
معاصر

در ۱۳۲۳ خورشيدي شهر بانه به وسيلهٔ محمدرشيد خان داروخاني (از كردهاي روستاي داروخان عراق) كه بر ضد دولت مركزي ايران دست به شورش زده‌بود، به آتش كشيده شد، ولي با حملهٔ نيروهاي دولتي و فرار او به عراق بازسازي شهر آغاز شد و طي ۱۰ سال ادامه يافت.[۵]
مردم
زبان

زبان مردم بانه كردي سوراني با لهجه سليمانيه‌اي مي‌باشد.[۶][۷]
مشاهير

    ابراهيم يونسي نويسنده، مترجم
    فرخ نعمت پور نويسنده، روزنامه‌نگار
    عطا نهايي نويسنده
    بهمن قبادي كارگردان
    بابك صحرانورد نويسنده

دين و مذهب

مردم بانه مسلمان و اهل سنت و جماعت و پيرو مذهب امام شافعي هستند.[۶]

در بانه يك اقليت يهودي وجود داشت كه تعدادشان بالغ بر چهل خانوار مي‌شد. آن‌ها بعد از اعلام استقلال اسرائيل در سال ۱۹۴۸ ميلادي و تقسيم فلسطين، در سال ۱۳۲۷ شمسي به فكر مهاجرت به فلسطين افتادند و در اواخر سال ۱۳۲۸ خورشيدي به كلي بانه را ترك نموده و به فلسطين مهاجرت كردند. هم‌زمان با مهاجرت يهوديان بانه، يهوديانِ سردشت، سقز، بوكان و مريوان و قسمتي از يهوديان سنندج و مهاباد و پيرانشهر نيز مهاجرت كردند.[۶] دو نظريه در مورد سكونت يهوديان در غرب ايران وجود دارد كه اولي بيان مي‌دارد كه سكونت يهوديان در بانه از سال ۱۳۶ ميلادي در زمان شورش باركوشباس بر ضد حكومت روم و پراكنده‌شدن يهوديان در اطراف جهان اتفاق افتاده[۸][۹] و دومي اين موضوع را به زمان تيگلات پلاسر پادشاه آشور ۷۴۱ تا ۷۴۹ سال پيش از ميلاد مسيح نسبت مي‌دهد كه بعد از فتح اورشليم به دست پلاسر بالغ بر شصت هزار يهودي به بخش‌هاي غرب ايران، سرزمين ماد و جنوب درياي مازندران و دامنهٔ كوه‌هاي قفقاز تبعيد شدند.[۱۰]]
مراكز علمي

    دانشگاه آزاد اسلامي واحد بانه http://iaubaneh.ac.ir/
    دانشگاه پيام نور مركز بانه http://www.banehpnu.ac.ir/

نهادهاي مدني
رديف     نام انجمن     تأسيس
۱     انجمن اميد جوانان بانه     1395
2     انجمن ادبي بانه     ۱۳۶۸
3     انجمن هنرهاي نمايشي     ۱۳۶۹
4     انجمن موسيقي     ۱۳۷۴
5     انجمن خوشنويسان     ۱۳۷۵
6     انجمن پاژين     ۱۳۷۸
7     انجمن زنان نيك‌انديش     ۱۳۷۸
8     انجمن هنرهاي تجسمي     ۱۳۸۰
9     انجمن ئهدهبي هاژه قۆخان     ۱۳۸۰
10     انجمن حمايت از خانواده زندانيان     ۱۳۸۲
11     مجمع خيرين مدرسه ساز     ۱۳۸۲
12     انجمن بيماريهاي خاص     ۱۳۸۶
13     انجمن رفاه دانشجويي     ۱۳۸۶
14     مؤسسه سياه و سفيد     ۱۳۸۷
15     انجمن خيريه هديه     ۱۳۸۸
16     انجمن پيشگيري از اعتياد نمشير     ۱۳۸۹
17     مؤسسه علمي فرهنگي هوژان كردستان     ۱۳۹۰
18     مؤسسه خيريه احسان بانه     ۱۳۹۰
19     مؤسسه سلامت روان مهر گستر     ۱۳۹۲
20     انجمن نۆژين     ۱۳۹۲
21     بنياد اجتماعي و فرهنگي جوانان     ۱۳۹۳
22     بنياد توسعه فرهنگي     ۱۳۹۳
23     انجمن ئاسۆي ڕوون     ۱۳۹۴
شهرهاي خواهر
    نام كشور     شهر خواهرخوانده
ايران     ايران     آستارا[۱۱]
تصوير پانورامايي از شهر بانه (آبان ۱۳۹۲)
تصوير پانورامايي از شهر بانه، نوروز ۱۳۹۴